25.02.20- De Dokter ziet af

Wie heeft zich als dokter, de man of vrouw die altijd wil helpen en het beste voorheeft met zijn patiënt, nog niet ongemakkelijk gevoeld bij een vraag van een patiënt?

Een huisarts volgt jarenlang de patiënt en zijn familie. Hij kent hen door en door. Hij heeft geleerd op een familiale manier afstand te houden zodat het langs beide kanten werkzaam blijft. De dokter is geen vriend(in). Ik maak dit dagelijks mee. Patiënten komen met grote en kleine probleempjes bij u, soms zitten ze buiten uw werkveld maar toch hebben ze zo'n vertrouwen dat ze hopen dat jij een oplossing weet voor alles.

Maar dan op een bepaalde dag ontstaat er min of meer chronisch probleem. De patiënt verwacht dat de dokter medicatie voorschrijft. Hij wil dat zijn klachten verdwijnen, en dan vooral invaliderende klachten zoals pijn. Als een kuur van eenvoudige pijnstilling niet helpt of indien de klachten verergeren, dan wordt het moeilijker. Zwaardere pijnstilling? Hoelang? We willen als hulpverlener graag meegaan in de vraag naar pijnstilling, alleen worden we geconfronteerd met beperkingen door bijwerkingen en voorschrijfrichtlijnen.

En dan kom je vaak in een grijze zone terecht waarin je niet echt goed weet wat het beste is voor je patiënt. De patiënt zeggen dat je die middelen niet voorschrijft en hij met zijn pijn moet leren leven of toch meegaan in zijn hulpvraag. Vele klachten kun je niet meten en je moet de patiënt geloven. Je kent die patiënt al langer en weet dat hij/zij het niet zo maar vraagt. Maar intussen komen er meer en meer richtlijnen die het voorschrijfgedrag limiteren. Uiteindelijk kan je alleen maar hopen dat de klacht vanzelf verdwijnt en soms gebeurt dat, maar vaak ook niet.

Hoe vaak komt je niet in zo'n grijze zone terecht? Dit veroorzaakt stress omdat je weet dat je eigenlijk tussen twee vuren zit: de patiënt met zijn vraag en de overheid met zijn richtlijnen. En nergens staat zwart op wit hoe je de patiënt optimaal helpt. Is het vlakaf zeggen tegen de patiënt dat je zijn klacht niet verder wil behandelen niet een vorm van je patiënt in de steek te laten? Een behandeling is meer dan alleen een voorschrift maken.

Al deze bedenkingen kwamen naar boven tijdens het euthanasieproces tegen de drie dokters. Geen van die dokters had de intentie om een patiënt kwaad te doen. Integendeel. Deze dokters zijn een voorbeeld omdat ze, ondanks dat het tegen hun normen en waarden indruist, toch mensen helpen te sterven.

Geneeskunde heeft veel grijze gebieden die niet in regels te vatten zijn en ook hier is daar sprake van. Maar om dit voor de rechtbank te beslechten vind ik te vergaand. Handleidingen kunnen verbeterd worden maar de dokter straffen die de moed heeft om mensen uiteindelijk uit hun jarenlang lijden te verlossen is een brug te ver.

Een mens vraagt geen euthanasie na een maand lijden. Zoals dr Dirk Van Duppen in Terzake zegt - en ik ook hoor van patiënten - is het hebben van een euthanasietoelating een steun om het lijden verder te dragen tot er een drempel overschreden wordt en de dood nog de enige oplossing is. Het voorkomt impulsieve zelfmoordpogingen. Ik hoop dat wanneer ik het ooit nodig zou achten om euthanasie te vragen dat er nog dokters zijn die het willen doen.

Mensen begrijpen niet altijd dat geneeskunde veel grijze zones kent en dat er nog veel onbekenden zijn. De dokter is degene die hen daarmee moet helpen en daar de macht toe heeft. Een niet zo zeldzame keer keert de patiënt zich tegen de dokter en verhaalt zijn frustraties op hem. Een dokter kan jarenlang lijden onder een proces dat aansleept. Niemand wordt hier beter van. Het laat de dokter alleen voorzichtiger worden en de grijze zones te vermijden.

Ik denk dat het belangrijk is dat patiënten weten dat dokters geen god meer zijn en steeds minder zullen worden door de toenemende complexiteit van de geneeskunde. En wie zal de handleidingen schrijven voor deze complexiteit?

© Dr AM Uyttersprot

Vilvoorde, 25 februari 2020

Bron : MediQuality