15.01.20-Reactie op de absurde regeldruk in ziekenhuizen: "En wat met de mensen?"
Reactie op de absurde regeldruk in ziekenhuizen: " En wat met de mensen?"
De laatste jaren lopen ziekenhuizen hoog op met hun kwaliteitslabel gehaald via NIAZ of JCI. Deze controles kijken naar de procedures gebruikt in een ziekenhuis. Alles moet beschreven zijn, genoteerd. Dit vergt aanzienlijk administratief werk. Er worden kwaliteitscellen opgericht. Maar op wie komt de meeste druk terecht? Bij de artsen en verpleging, en ook wel de technische dienst. Het werkvolk dus van een ziekenhuis.
Beseft men in de hogere regionen wel dat dit heel wat tijd in beslag neemt, tijd die men beter kan besteden aan een patiënt, iets dat toch de bedoeling is in dit vak. Naast tijd bezorgt dit ook de nodige stress om niet te voldoen aan de gestelde eisen. Men kan niet tot in de details administratie invullen en tezelfdertijd bezig zijn met een patiënt, het is het één of het ander. En meer tijd kan men niet aanmaken er blijven maar 24 u in een dag. Ik vraag me af of men de verhouding kosten baten ten aanzien van extra werk al eens heeft bekeken? In Denemarken en Nederland komt men stilaan terug van deze manier van werken. Het wil niet zeggen dat het controleren van kwaliteit niet goed is, maar moet het op deze manier?
Een ziekenhuis is een kluwen van mensen. Wat maakt dat een ziekenhuis goed functioneert? Is het omdat de werknemers gelukkig zijn? Is het omdat een ziekenhuis uit de rode cijfers blijft? Is het omdat het ziekenhuis kwaliteitsvolle diensten levert? Het is waarschijnlijk een mengeling van deze drie en nog andere factoren. En wanneer is een ziekenhuis disfunctioneel? Welke factoren zijn hierin belangrijk? Welke indicatoren zijn er om dit te meten. Allemaal vragen die belangrijk zijn en de moeite waard om nader te bekijken.
In België werd er naar Nederlands model in 2017 een Vlaams Instituut Kwaliteit van Zorg opgericht met als doel de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid te verhogen..
Het Zorginstituut in Nederland beschrijft wat zorgaanbieders moeten regelen op gebied van kwaliteit en verantwoording. Het instituut stelt dat de limiet van de betaalbaarheid van de zorg bereikt is en dat er keuzes moeten gemaakt moeten worden. Ze hebben o.a. een ‘Zinnige Zorg programma' waarin met de betrokken partijen de zorg op alle ICD-10 gebieden, de GGZ en de gehandicaptenzorg doorgelicht worden.
In Nederland is Dr Robert Verheij, bijzonder hoogleraar, benoemd voor ‘Transparantie in de zorg vanuit patiëntenperspectief'. Hij doet onderzoek naar de rol van zorgdata in het verbeteren van de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg.
Professor Diana Delroy is bijzonder hoogleraar ‘Sturing van kwaliteit en doelmatigheid in de zorg'. Ze deed onderzoek naar ‘Value Based Healtcare' met name wat zijn relevante uitkomsten in de ogen van de patiënt? En hoe meet je dit? Uit dat onderzoek kwam naar voren dat voor de patiënt het objectief resultaat van een behandeling belangrijk vindt, maar dat ook andere factoren zwaar doorwegen zoals de kenmerken van het proces en de relatie patiënt-arts. Zaken als aandacht en manier van communiceren en respect waren ook heel belangrijk. Dat zijn niet direct uitkomsten maar voor de beleving van de patiënt essentieel.
Ook een belangrijk onderdeel in de Value Based Healtcare is de manier waarop we omgaan met kosten, wie let daarop namens de betalende burger? Er is nu een wetgeving in Nederland in voorbereiding om de nieuwe vormen van zorgen te toetsen op de financiële gevolgen ervan.
Regelmatig laat het blad van het zorginstituut ook iemand aan het woord. Udo Van Der Pol, neuroloog kreeg de vraag: ‘Als u het voor het zeggen zou hebben in de zorg, wat zou u als eerste doen?. Zijn antwoord luidde: 'Ik zou de absurde regeldruk en de kwaliteitskenmerken afschaffen voor ziekenhuizen'. Hij vraagt zich daarbij af in hoeverre het beleid nog voeling heeft met de basis. De essentie voor hem is goede zorg en voldoende tijd voor de patiënt. Daarnaast moet ook het besef groeien dat zorg zoveel meer is dan angst voor de financiële houdbaarheid en het streven naar efficiëntie, dit kan men veranderen door de regeldruk te verminderen.
Het besef om de regeldruk te verminderen dringt ook stilaan door in Belgie. De GZA ziekenhuizen willen afstappen van de JCI-controle en overgaan naar het Vlaams kwaliteitsinstituut. De koepel van universitaire ziekenhuizen hebben op vraag van Icuro een leerstoel in Leuven opgericht om onderzoek te doen naar de toekomst van Vlaams kwaliteitsbeleid. Misschien kunnen ze ook hun licht al eens opsteken in Nederland.
En dan kom ik aan mijn volgend punt. Als men dan zo graag controleert, zijn er ook voldoende kwaliteitscontroles op het menselijk functioneren in een ziekenhuis. Voelen mensen zich goed op de plaats van hun werk? Meestal hoor ik dat er te weinig personeel is dat men zich overbelast voelt, en dat men te weinig tijd voor de patiënt heeft. Ik weet dat er bevragingen zijn naar het welbevinden. Durven mensen daarop wel echt zeggen wat ze denken? En wordt er dan ook iets mee gedaan. Er zijn congressen die gaan over het menselijk aspect in de zorg, zoals het onlangs gehouden symposium ethiek ‘Zorg met hoofd hart en handen' ingericht door Icuro. Maar vaak blijft het bij theorie en verandert weinig in de praktijk.
© Dr AM Uyttersprot
Referenties:
Blad Zorginstituur Nederland
https://domusmedica.be/actueel/vlaams-instituut-kwaliteit-van-zorg-brengt-eerste-rapport-uit
