tatwasaMkhyAnaM moola
tatwasaMkhyAnam
swataMtraM aswataMtraM ca dwividhaM tatwamiShyatE |
swataMtrO bhagavAn viShNuH bhAvAbhAvau dwidhEtarat || 1 ||
prAk pradhwaMsasadAtwEna trividhO&bhAva iShyatE |
cEtanAcEtanatwEna bhAvO&pi dwividhO mataH || 2 ||
duHKaspRuShTaM tadaspRuShTaM iti dwEdhaiva cEtanam |
nityAduHkhA ramA&nyE tu spRuShTaduHkhA samastashaH || 3 ||
spRuShTaduHKA vimuktAshca duHKasaMsthA iti dwidhA |
duHKasaMsthA muktiyOgyA ayOgyA iti ca dwidhA |
dEvarShi pitRu pa narA iti muktAstu paMcadhA || 4 ||
EvaM vimuktiyOgyAshca tamOgAH sRutisaMsthitAH |
iti dwidhA muktyayOgyAH daitya rakShaH pishAcakAH |
martyAdhamAshcaturdhaiva tamOyOgyAH prakIrtitAH |
tE ca prAptAMdhatamasaH sRutisaMsthA iti dwidhA || 5 ||
nityAnityavibhAgEna tridhaivAcEtanaM mataM |
nityA vEdAH purANAdyAH kAlaH prakRutirEva ca |
nityAnityaM tridhA prOktaM ||
anityaM dwividhaM mataM |
asaMsRuShTaM ca saMsRuShTaM asaMsRuShTaM mahAnahaM |
buddhirmanaH KAni dashamAtrA bhUtAni paMca ca |
saMsRuShTamaMDaM tadgaM ca samastaM saMprakIrtitam ||
sRuShTiH sthitiH saMhRutishcaniyamO&j~jAna bhOdhanE |
baMdhO mOkShaH suKaM duHKamAvRutirjyOtirEva ca ||
viShNunA&sya samastasya samAsavyAsayOgataH ||
|| iti shrImadAnaMdatIrthabhagavatpAdAcArya viracitaM tatwasaMkhyAnaprakaraNaM saMpUrNam ||