IshAvAsyOpaniShadbhAShya - moola
transliterated by Jois Vijayendrachar
Sri gurubhOnamaH hariH OM
|| SrI yaj~janAmaka paramAtmanE namaH ||
SrI AnaMdatIrtha bhagavatpAdAchArya viracita ||
Upanishat
||hariH OM||
ISAvAsyamidaM sarvaM yatkiMca jagatyAM jagat |
tEna tyaktEna bhuMjIthAH mA gRudhaH kasyasvid dhanaM || 1 ||
bhAShyada maMgala SlOka:
bhAShya
|| hariH OM||
nityAnityajagaddhAtrE nityAya j~jAnamUrtayE |
pUrNAnaMdAya harayE sarvayaj~ja bhujE namaH ||
bhAShya
yasmAd brahEMdrarudrAdidEvatAnAM SriyO a pi ca |
j~jAnaspUrtiH sadA tasmai harayE guravE namaH |
ISAvAsyOpaniShattu abhivyaktavAda saMdarbha:
bhAshya
svAyaMbhuvO manuH EtaiH maMtraiH bhagavaMtaM akUti-sUnuM yaj~janAmAnaM viShNuM tuShTAva |
svAyaMbhuvaH svadauhitraM viShNuM yaj~jAbhidaM manuH |
ISAvAsyAdibhiH maMtraiH tuShTAvAvahitAtmanA|
rakShObhirugraiH saMprAptaH KAdituM mOcitastadA|
stOtraM Srutvaiva yaj~jEna tAn hatvA a vadhyatAM gatAn |
prAdAddhi bhagavAn tEShAM avadhyatvaM haraH prabhuH |
tairvadhyatvaM tathAnyEShAM ataH kO a nyO harEH prabhuH ||
iti brahmAMDE |
bhAgavatE ca ayamEva arthaH uktaH |
bhAShya
ISasya AvAsayOgyaM ISAvAsyaM| jagatyAM prakRutau |
tEna ISEna| tyaktEna dattEna bhuMjIthAH |
svataH pravRutya SakyatvAt ISAvAsyamidaM jagat |
pravRuttayE prakRutigaM yasmAtsa prakRutISvaraH |
tadadInapravRuttitvAt tadIyaM sarvamEva yat |
taddattEnaiva bhuMjIthAH atO nAnyaM prayAcayEt |
iti brhmAMDE ||1||
vihita karmAnuShThAnavu j~jAna paDeyalu agatya
upaniShat
kurvannEvEha karmANi jijIviShEt SataM samAH |
EvaM tvayi nAnyathEtO a sti na karma lipyatE narE ||2||
bhAShya
akurvataH karma na lipyatE iti nAsti |
'aj~jasya karma lipyEta kRuShNOpAstimakurvataH |
j~jAninO a pi yatO hrAsa AnaMdasya bhavEd dhruvaM |
atO a lEpE a pi lEpaH syAd ataH kAryEva sA sadA ||
iti nAradIyE ||2||
viparItaj~jAnada duShphala:
upaniShat
asuryA nAma tE lOkA aMdEna tamasAvRutAH |
tAn tE prEtyAbhigacCaMti yE kEcAtmahanO janAH ||3||
bhAShya
suShThu ramaNaviruddhatvAt asurANAM prApyatvAcca asuryAH |
' na ca ramaMtyahO asadupAsanayA Atmahana' ityuktatvAt |
mahAduHKaikahEtutvAt prApyatvAdasuraistathA|
asuryA nAma tE lOkA tAnyAMti vimuKA harau ||
iti vAmanE |
yE kE cEti niyama uktaH |
niyamEna tamO yAMti sarvE a pi vimuKA harau || iti ca||
paramAtmana svarUpa nirUpaNe:
upaniShaat
anEjadEkaM manasO javIyO nainaddEvA Apnuvan pUrvamarShat |
taddhAvatO a nyAnatyEti tiShTha-ttasminnapO mAtariSvA dadhAti || 4||
bhAShya
anEjannirbhayatvAttadEkaM prAdhAnyatastathA|
samyag j~jAtumaSakyatvAt agamyaM tatsurairapi ||
svayaM tu sarvAnagamat pUrvamEva svabhAvataH |
aciMtyaSaktitaScaiva sarvagatvAcca tatparam ||
dravatO a tyEti saMtiShThat tasmin karmANyadhAnmarut |
mArutyEva yataH cEShTA sarvA tAM harayE a rpayEt ||
iti brahmaMDE |
RuSha j~jAnE ||4||
upaniShat
tadEjati tannEjati taddUrE tadvaMtikE |
tadaMtarasya sarvasya tadu sarvasya bAhyataH ||5||
bhAShya
tadEjati tata Eva Ejatyanyat |
tat svayaM nEjati |
tatO bibhEti sarvO a pi na bibhEti hariH svayam |
sarvagatvAt sa dUrE ca bAhyEMtaSca samIpagaH ||
iti tatvasaMhitAyAm |
paramAtmana sarvabhUtASrayatvEna sarvabhUtagatatvaj~jAnada phala:
upaniShat
yastu sarvANi bhUtAni AtmnyEvAnu paSyati |
sarvabhUtEShu cAtmAnaM tatO na vijugupsatE ||6||
bhAShya
sarvagaM paramAtmAnaM sarvaM ca paramAtmani |
yaH paSyEt sa bhayAbhAvAnnAtmAnaM gOptumicchati ||
iti saukarAyaNa Sruti ||
upaniShat
yasmin sarvANi bhUtAni AtmaivAbhUt vijAnataH |
tatra kO mOhaH kaH SOkaH Ekatvamanu paSyataH |
bhAShya
yasmin paramAtmani sarvabhUtAni sa paramAtmaiva tatra sarvabhUtEShu abhUt |
EvaM sarvabhUtEShu EkatvEna
paramAtmanaM vijAnataH kO mOhaH?
yasmin sarvANibhUtAni sa AtmA sarvabhUtagaH |
EvaM sarvatra yO viShNuM paSyEttasya vijAnataH |
kO mOhaH kO a thavA SOkaH sa viShNuM parya-gAdyataH ||
iti pippalAdaSAKAyAm |
pUrvOktAnuvAdEna SOkamOhAbhAvO a pi vijAnata-ScAtrOcyatE abhyAsaSca sarvagatatvasya tAtparyadyOta-nArthaH |
SOka mOhAdi parihAraka paramAtmana mahime:
upaniShat
sa paryagAt SukramakAyamavraNam asnAviraM SuddhamapApaviddham |
kavirmanIShI paribhUH svayaMbhUH yAthAtathyatO a rthAn vyadadhAt SASvatIbhyaH samAbhyaH ||8||
bhAShya
SukraM tat SOkarAhityAdavraNaM nityapUrNataH |
pavanatvAt sadA SuddhamakAyaM liMgavarjanAt ||
sthUladEhasya rAhityAdasnAviramudAhRutam |
EvaMbhUtO a pi sArvaj~jyAt kavirityEva SabdyatE ||
brahmAdi sarva manasAM prakRutErmanasO a pi ca |
ISitRutvAnmanIShI saH paribhUH sarvatO varaH ||
sadAnanyASrayatvAcca svayaMbhUH parikIrtitaH |
sa satyaM jagadEtAdRuk nityamEva pravAhataH ||
anAdyanaMtakAlEShu pravAhaika prakArataH |
niyamEnaiva sasRujE bhagavAn puruShOttamaH ||
saj~jAnAnaMda SIrShO a sau saj~jAnAnaMda bAhukaH |
saj~jAnAnaMda dEhaSca saj~jAnAnaMda pAdavAn ||
EvaMbhUtO mahAviShNuH yathArthaM jagadIdRuSam |
anAdyanaMta kAlInaM sasarjAtmEcchayA prabhuH ||
iti vArAhE ||8||
mithyAj~jAna niMdaneyiMda kUDiruva samyag j~jAnavE mOkShasAdana:
upaniShat
aMdhaMtamaH praviSaMti yE a vidyAmupAsatE |
tatO bhUya iva tE tamO ya u vidyAyAM ratAH ||9||
upaniShat
anyadEvA a hurvidyayA anyadAhuravidyayA |
iti SuSruma dhIrANAM yE nastadvicacakShirE ||10||
upaniShat
vidyAM cAvidyAM ca yastadvEdObhayaM saha |
avidyayA mRutyuM tIrtvA vidyayA a mRutamaSnutE ||11||
bhAShya
anyathOpAsakA yE tu tamOMdhaM yAMtyasaMSayam |
tatO a dhikamiva vyaktaM yAMti tEShAmaniMdakAH |
tasmAdyathA svarUpaM tu nArAyaNamanAmayam |
ayatArthasya niMdAM ca yE viduH tE hi sajjanAH |
tE niMdayA a yathArthasya duHKAj~jAnAdirUpiNaH |
duHKAj~jAnAdi saMtIrNAH suKaj~jAnAdirUpiNaH |
yathArthasya parij~jAnAt suKaj~jAnAdirUpatAM |
yAMti ...........||
anyathA j~jAnavu anarthasAdhana, samyag j~jAnavu muktisAdhana:
upaniShat
aMdhaMtamaH praviSaMti yE a saMbhUtimupAsatE |
tatO bhUya iva tE tamO ya u saMbhUtyAM ratAH ||12||
anyadEvAhuH saMbhavAdanyadAhurasaMbhavAt |
iti SuSruma dhIrANAM yE nastadvAcacakShirE ||13||
saMbhUtiM ca vinASaM ca yastadvEdObhayaM saha |
vinASEna mRutyuM tIrtvA saMbhUtyA a mRutamaSnutE ||14||
bhAShya
EvaM sRuShTikatRutvaM nAMgIkurvaMti yE harEH |
tE a pi yAMti tamO ghOraM tathA saMhArakartRutAm ||
nAMgIkurvaMti tEpyEvaM tasmAd sarvaguNAtmakam |
sarvakartAramISESaM sarvasaMhArakArakam ||
yOvEda saMhRutij~jAnAd dEhabaMdhAd vimucyatE |
suKaj~jAnAdikatRutvaj~jAnAd tadvyaktimAvrajEt ||
sarvadOShavinirmuktaM guNarUpaM janArdanam |
jAnIyAnna guNAnAM ca bhAgahAniM prakalpayEt ||
na muktAnAmapi harEH sAmyaM viShNOrabhinnatAm |
na vai praciMtayEt tasmAd brahmAdEH sAmyamEva vA ||
mAnuShAdiviriMcAMtaM tAratamyaM vimuktigam |
tatO viShNOH parOtkarShaM samyag j~jAtvA vimucyatE ||14||
SravaNAdyanaMtaradalli sAkShAtkArakkAgi bhagavaMtana prArthane:
upaniShat
hiraNmayEna pAtrENa satyasyApihitaM muKam |
tat tvaM pUShannapavRuNu satyadharmAya dRuShTayE ||15||
bhAShya
pAtraM hiraNmayaM sUryamaMDalaM samudAhRutam |
viSNOH satyasya tEnaiva sarvadA a pihitaM muKam ||
tattu pUrNatvataH pUShA viShNuH darSayati svayam |
satyadharmAya bhaktAya ....| ||15||
EkarShi yama ityAdi pratIkagaLallidda paramAtmana prArthane:
upaniShat
pUShannEkarShE yama sUrya prAjApatya vyUha raSmIn |
samUha tEjO yattE rUpaM kalyANatamaM tattE paSyAmi ||16||
bhAShya
.... pradhAna j~jAnarUpataH |
viShNurEka RuShirj~jEyO yamO niyamanAd hariH |
sUryaH saH sUrigamyatvAt prAjApatyaH prajApatEH |
viSEShENaiva gamyatvAt ....| ||16||
muKyavAyu pratIkadalliyU paramAtmaniruvanu:
upaniShat
yO a sAvasau puruShaH so a hamasmi ||17||
vAyuranilamamRutamathEdaM bhasmAMtaM SarIram ||18||
OM kratO smara kRutaM smara| OM kratO smara kRutaM smara ||19||
bhAShya
.... ahaM cAsAvahEyataH |
asmi nityAstitAmAnAt sarvajIvEShu saMsthitaH ||
svayaM tu sarvajIvEbhyO vyatiriktaH parO hariH |
sa kraturj~jAnarUpatvAdagniraMgapraNEtRutaH ||
iti brahmAMDE||
satyaM brahma hRudayE dhArayatIti satyadharmA |
EkO a sau-SabdaH prANE sthita iti |
yasmin ayaM sthitaH sO a pyamRutaH |
kimu paraH|
aH brahmaiva nilayanaM yasya vAyOH sO a nilam |
atirOhitavij~jAnAd vAyurapyamRutaH smRutaH |
muKyAmRutaH svayaM rAmaH paramAtmA sanAtanaH ||
iti rAmasaMhitAyAm |
Copyright © 2006 Dvaita Resources
The information on this page may not be republished on another webpage or website. Please LINK TO US instead